بررسی تأثیر پنج آفت‏کش روی شته معمولی گندم (hom.: aphididae) schizaphis graminum

سورگوم جارویی با سطح زیر کشت وسیع یکی از محصولات مهم کشاورزی منطقه میانه می باشد. از بین شته‏های غلات، شته معمولی گندم[1] یکی از شته های زیان‏آور این محصول بوده و باعث کاهش محصول می‏شود. کشاورزان منطقه برای جلوگیری از خسارت شته‏ها 4-3 بار از فرمولاسیون‏های ایرانی و خارجی حشره‏‎کش‏های اکسی دی متون متیل (اکسی دی متون متیل) به نسبت 2-1 در هزار و تیومتون (اکاتین) به نسبت 2-1 در هزار استفاده می‏کنند. در این طرح به منظور استفاده از حشره­کش­های مؤثر و کاهش دفعات سم‏پاشی با هدف اقتصادی‏تر شدن تولید محصول و حفظ سلامت کشاورزان و محیط زیست، علاوه بر مقایسه تأثیر شته‏کش­های متداول در منطقه میانه (تیومتون و اکسی دی متون متیل) روی شته معمولی گندم، تأثیر حشره‏کش کنفیدور (که کمتر در میانه مصرف می‏شود) و دو حشره‏کش پریمیکارب و مالاتیون (از حشره‏کش‏های توصیه شده سازمان حفظ نباتات برای مبارزه با شته‏ها) به روش مقایسه میانگین lc50 هر یک از  حشره‏کش‏ها  و محاسبه  شاخص پتانسیل نسبی کاهش غلظت (rprc) بررسی شد. نتایج نشان داد که کنفیدور، پریمیکارب و اکسی دی متون متیل خارجی مؤثرترین حشره‏کش‏ها روی شته معمولی گندم بوده و به‏دلیل lc50 نسبتاً پایین دارای شاخص پتانسیل نسبی کاهش غلظت بالایی بودند و این نشان می‏دهد که با دزهای توصیه شده به احتمال زیاد می‏توانند در مزرعه بیش از 50 درصد در جمعیت شته معمولی گندم تلفات ایجاد کنند که در کنفیدور با شاخص 56/22، امکان کاهش دز مصرفی بیشتر از سایر حشره‏کش‏ها ‏بود. علاوه بر این فرمولاسیون‏های خارجی تیومتون و اکسی دی متون متیل بهتر از فرمولاسیون‏های ایرانی بودند. هم‏‎چنین حشره‏کش‏های سیستمیک به جز تیومتون ایرانی، مؤثرتر از حشره‏کش تماسی مالاتیون بودند.